Eekhoorn (Sciurus vulgaris)

Voor eekhoorns zijn de herfstmaanden erg druk. Naast de gebruikelijke activiteiten als eten, hun vacht onderhouden, hun leefgebied tegen ongenode gasten beschermen en hun nest onderhouden en bouwen, moeten de dieren nu ook voedsel verzamelen om de winter door te komen. Eekhoorns houden namelijk geen winterslaap.

Tamme kastanjes, hazelnoten en beukennootjes, zijn precies de noten die eekhoorns graag verzamelen voor in de winter. Naast noten verzamelen ze ook dennenappels en bepaalde soorten paddenstoelen. De eekhoorns verstoppen de paddenstoelen op een droge plek boven de grond; de rest ondiep in de grond of in de strooisellaag. Daarbij leggen ze één tot vijf items bij elkaar. Het terugvinden van het verstopte voedsel gebeurt in een combinatie van geheugen en geur, maar het kan zijn dat ze een deel niet meer terugvinden. Enerzijds doordat de eekhoorn het echt niet meer weet; anderzijds omdat andere dieren er al mee vandoor zijn gegaan. Zo zie je soms gaaien en eksters de drukke eekhoorns in de gaten houden. Als ze zien dat een eekhoorn voedsel verstopt, pikken ze dat in zodra hij zijn hielen heeft gelicht. Ook muizen zullen een deel van het verstopte voedsei vinden en meenemen. Zo zie je maar dat het leven van een eekhoorn niet zo eenvoudig is. Gelukkig blijft het grootste deel van het verstopte voedsel voor de eekhoorn zelf beschikbaar. Dat hebben ze ook wel nodig om een betere kans te maken om de winter door te komen.

Het valt op dat er pieken en dalen in de aantallen voorkomen. Pieken volgen na een herfst met veel noten. Dalen volgen na een herfst met weinig noten. Daarbij speelt de conditie van de dieren een belangrijke rol. Na een goede herfst met veel noten komen de eekhoorns in een goede conditie, waarbij ze zowel een grotere kans maken om de winter door te komen, als om zich succesvol voort te planten. De eerste nesten zijn dan eind januari en begin februari te verwachten. Later in het voorjaar volgt dan vaak een tweede nest. Zijn er weinig noten, dan wordt de conditie minder goed en zijn de dieren vatbaarder voor ziekten. Hierdoor is de kans om de winter te overleven kleiner. Hebben ze ondanks een slechtere conditie toch de winter overleefd, dan is de kans nog steeds kleiner dat ze zich aan het eind van de winter succesvol voortplanten. Doorgaans krijgen deze dieren dan nog wel een nest jongen later in dat jaar.

Eekhoorns bouwen in boomkronen zelf een nest van takken en twijgen, dat ze bekleden het materialen als mos en hooi. Het zijn meestal bolvormige constructies ter grootte van een voetbal. De eekhoorns hebben een voorkeur om dergelijke nesten te bouwen in sparren en dennen. Dat zijn boomsoorten die in de winter meer dekking geven dan de kale loofbomen. Bovendien zijn ze in naaldbomen beter verstopt voor predatoren. Ook in loofbomen bouwen ze dergelijke nesten en dan vaak tegen dikkere takken aan, zoals in een boomvork. Een ander locatie waar ze graag nesten bouwen zijn begroeiingen van klimop tegen boomstammen en muren. Daarnaast worden boomholten regelmatig gebruikt om de jongen in groot te brengen.